Od miliona lat człowiek eksperymentuje ze światłem. Początkowo opanował ogień, potem wynajdował najróżniejsze źródła oświetlenia, by dzisiaj wciąż udoskonalać na pozór już doskonałe lampy. Zobaczcie sami, jak długą i wyboistą drogę przeszły lampy do domu.
Lampy oferują dzisiaj tak zaawansowane technologie i wyszukany design, że trudno uwierzyć w to, jak młodym są wynalazkiem. Widzimy piękne lampy podłogowe, stojące, wiszące czy kinkiety, ale rzadko zastanawiamy się, ile pracy i poświęceń kosztowały próby ich stworzenia. Wszystko zaczęło się około milion lat temu, gdy człowiek opanował ogień, czyli nauczył się go wzniecać. Naturalną konsekwencją nabytej umiejętności było wymyślenie łuczywa, kaganku i pochodni, które umożliwiały przeniesienie ognia (a tym samym światła) w inne miejsca.
Kaganki, lampy oliwne i świece
Nową erę oświetlenia przyniosła starożytność. Egipskie, etruskie, greckie i rzymskie kaganki miały formę miseczki z otworem wlewowym i wycięciem na knot. W Egipcie i na Krecie używano lamp z kamienia, gliny, miedzi i brązu z tłuszczem zwierzęcym. W Grecji i Rzymie stosowano lampy gliniane na oliwę. Ulice oświetlano pochodniami. By ułatwić ich ponowny zapłon, zaczęto pokrywać je woskiem pszczelim, co prawdopodobnie stało się inspiracją dla twórców świec.
Ulepszanie lampy olejnej
Kolejne, ważne zmiany w dziedzinie oświetlenia miały miejsce w epoce renesansu. Nad udoskonaleniem lampy olejnej pracował Leonardo da Vinci. W XVI wieku Girolamo Cardano udało się zwiększyć jasność płomienia lampy. Umieścił on zbiornik z paliwem powyżej końcówki knota, co poprawiło nasycenie olejem. Od tej pory zaczęto przywiązywać coraz większą wagę do estetyki lamp olejnych i ciągle je ulepszano. Tworzono lampy wiszące i kinkiety o wyszukanych kształtach i bogatych zdobieniach. Coraz popularniejsze stawały się także dekoracyjne świeczniki (świece również unowocześniano).
Lampy gazowe
W 1792 roku, Szkot William Murdoch zastosował w swoim domu oświetlenie gazowe, zasilane gazem z produkcji koksu. Płomyk był wówczas nikły, ale już początkiem XIX wieku oświetlono w ten sposób ulice Londynu, a kilka lat później – Paryż. Niestety, lamp gazowych nie dało się zastosować w domach.
Lampy naftowe
Ropą naftową jako paliwem do lamp zainteresował się Ignacy Łukasiewicz, który w 1853 roku skonstruował lampę naftową. W następnych latach uczeni podejmowali wiele prób udoskonalenia wynalazku Łukasiewicza, a lampy naftowe zaczęto produkować masowo. Nareszcie domy rozbłysły światłem. Lampy naftowe wykorzystywane były jako lampy stołowe, przy których pisano listy, jako lampy do łazienki ułatwiające kąpiel czy jako oświetlenie główne. Dzięki uchwytowi, można było je dowolnie przenosić.
Lampy elektryczne
W latach 70’ XIX wieku Joseph Wilson Swan eksperymentował z włóknem węglowym. Jego prace kontynuował Thomas Alva Edison. I tak 21 października 1879 roku po raz pierwszy rozbłysła elektryczna żarówka z węglowym żarnikiem, rozpoczynając erę elektryczności. W 1913 roku, Irving Langmuir poprawił parametry żarówki, zwijając żarnik w spiralkę. Jakieś 20 lat później żarówka z dwuskrętnym żarnikiem przyjęła znany do dzisiaj kształt.
Lampy współczesne
Może się wydawać, że w dziedzinie oświetlenia wymyślono już wszystko, ale z pewnością jeszcze wiele pozostaje do odkrycia. Lampy stają się coraz wydajniejsze, bardziej energooszczędne i designerskie. Czy przyszłość będzie świetlana? Jesteśmy przekonani.
Najnowsze komentarze